Duurzaamheid in veterinaire sector vergroten met de Groene Veterinair

Waar sommige sectoren en bedrijven al erg ver zijn met duurzaamheid en het zelfs al onderdeel is van hun identiteit, laat dat in de veterinaire sector nog wat te wensen over. Er valt veel te leren van andere sectoren zoals de humane gezondheidszorg, waar duurzaamheid al wel dieper geworteld is. Met die gedachte in het achterhoofd en een brainstormsessie door een aantal gepassioneerde mensen uit de sector, is in augustus 2022 het samenwerkingsverband De Groene Veterinair ontstaan. Eén van de initiatiefnemers en secretaris van de stichting, Sandra Haven – Pross, neemt ons mee.

Dierenwelzijn en (dier)gezondheidszorg zijn nauw verbonden met zorg voor ons (leef)klimaat en de wereld om ons heen. Binnen de veterinaire sector heeft een aantal partijen zich verenigd om te komen tot een aanpak van milieuvraagstukken, onafhankelijk van individuele organisaties en belangen. Ons gezamenlijke doel als De Groene Veterinair is om de sector handvatten te geven voor het maken van duurzame en klimaatbewuste keuzes die passen bij de uitdagingen van de snel veranderende toekomst. Of zoals Sandra het simpel zegt, "De Groene Veterinair is een samenwerkingsverband om duurzaamheid in de veterinaire sector te promoten en bewustwording hierover te creëren"

De humane gezondheidszorg heeft een CO2 voetafdruk van 7 à 8%, van het totaal in Nederland. Voor de veterinaire sector is dit percentage niet bekend, maar zeker in de gezelschapsdierenpraktijken zijn een aantal processen vergelijkbaar met de humane zorg. Werken aan duurzaamheid komt met de nodige uitdagingen in dit veld, want natuurlijk wil de sector aan de slag met vraagstukken en aan de andere kant moet er goed gekeken worden naar wat kan, omdat kwaliteit en hygiëne wel geborgd moeten blijven en hergebruik van materiaal bijvoorbeeld lastig kan zijn. We kunnen er echter niet meer omheen zegt Sandra: "De zorg voor zowel mens, dier als de omgeving is nauw verbonden in deze sector. We zullen echt met z'n allen moeten kijken hoe we ons steentje kunnen bijdragen".

Gelukkig lopen er ook al veel initiatieven zowel humaan als veterinair en die kennis wil De Groene Veterinair verzamelen en bundelen, zodat partijen samen kunnen werken aan een duurzamere veterinaire sector. Bewustwording van welke factoren een rol spelen is hierbij heel belangrijk.  Inkoop blijkt bijvoorbeeld een grote CO2 afdruk te hebben. Door in kaart te brengen welke producten een grote afdruk hebben en wat alternatieven zijn kunnen bijvoorbeeld al duurzamere keuzes gemaakt worden. Hier is alleen wel meer onderzoek voor nodig. "Ik wist vorig jaar zelf bijvoorbeeld niet dat de gassen die voor anesthesie gebruikt worden zo’n sterk broeikasgaseffect hebben” zo zegt Sandra.  Het kan dus zeker verstandig zijn om te kijken hoe het gebruik van gasanesthesie te verminderen is. Andere vraagstukken gaan bijvoorbeeld over afval van operaties, het duurzaam inrichten van de praktijk en hergebruik en opvangen van materialen en middelen.

Wereldwijd, maar zeker ook in Nederland is de biodiversiteit erg afgenomen.  De mogelijke invloed van van anti-parasitaire middelen en de residuen die mogelijk in de leefomgeving terecht komen zorgt voor veel discussie.  Er is alleen nog erg weinig bekend over het effect van deze middelen op het milieu, het is dan ook belangrijk om hier meer onderzoek naar te doen en bewuster met dergelijke behandelingen om te gaan. Gericht behandelen wordt een vereiste, is de verwachting. " Afhankelijk van de leefsituatie van je huisdier (alleen binnengehouden of bijvoorbeeld veel contact met andere dieren, rauw vlees dieet) valt deze in een andere risicogroep. Hier zul je een ander behandelingsprotocol op vast moeten stellen waaronder meer testen. Zo kun je heel gericht kijken of er iets aan de hand is en indien ja, dan pas behandelen. Dit zijn kleine dingen waar je wellicht al wel wat impact mee kan maken.

Er is dus nog veel onderzoek nodig. Daar worden dan ook studenten van Aeres Hogeschool Dronten, waar Sandra zelf ook werkzaam is, bij betrokken. De Groene Veterinair bestaat op dit moment nog enkel uit vrijwilligers, dus de samenwerking met onderwijs is voor beide partijen een mooie win-win. Een studente van de opleiding Diergezondheid en Management is bijvoorbeeld bezig om een duurzaamheidsscan te ontwikkelen. Sandra legt uit: "Dit is een vragenlijst die in praktijken uitgezet kan worden en ontwikkeld is  op basis van gesprekken met praktijken en bestaande lijsten uit andere sectoren. Hier gaan studenten paraveterinair van de opleiding in Barneveld nu in de praktijk mee aan de slag. Zij kijken naar de praktische implementatie van deze vragenlijst, kan een praktijkmedewerker dit bijvoorbeeld zelf invullen, of moet er (een getrainde) externe partij langskomen om de lijst door te nemen. Is alles passend, wat is er nog nodig aan finetuning. Daarnaast is dit ook meteen een nulmeting en eerste stap naar validatie. De praktijk krijgt zo een scan van wat ze al doen en op welke vlakken ze nog kunnen verbeteren."

De Groene Veterinair bestaat op datum van schrijven nog geen jaar, maar het begint wel echt vorm aan te nemen nu. Om structuur te geven aan de organisatie en de onderzoeken heeft De Groene Veterinair een aantal werkgroepen, namelijk financieel, communicatie, medicijnen, meten is weten, energiegebruik en afval. De organisatie wordt meer en meer op evenementen in de sector uitgenodigd, geeft lezingen op congressen en onderwijsinstellingen en op die manier raken steeds meer bedrijven betrokken. Het bundelen van onderzoeken, mensen bij elkaar brengen en informatie ophalen is op dit moment belangrijker dan het zelf uitvoeren van grote onderzoeken, omdat de stichting daar de mensen en middelen nog niet voor heeft. "Het enthousiasme om duurzaamheid in de veterinaire sector op die verschillende manieren te bevorderen is er zeker!" Wat is volgens Sandra de stip op de horizon? " Dat het over een aantal jaar voor elke praktijk duidelijk is wat duurzaamheid voor hen betekent en hoe ze dit kunnen optimaliseren. Educatie en bewustwording zijn hierin heel belangrijk samen met de beschikbaarheid van informatie en tools voor de veterinaire praktijken."