Dataverzamelen en – gebruik in de varkenshouderij

In bijna alle productieketens worden data verzameld: om processen te optimaliseren en ten behoeve van traceerbaarheid, veiligheid en voor vele andere redenen. Een keten waar veel wordt geregistreerd is de varkenshouderij. Wij vragen drie oud-studenten (Arjan Neerhof, Frans Görtz en Ron Coppens) van Aeres Hogeschool hoe zij hiernaar kijken.

Als we aan Frans Görtz vragen wat ze allemaal registreren op het bedrijf komt er een waslijst met onderwerpen: van het dekken (tijdstip, naam van de beer, werknemer) de geboorte (aantal levend en doodgeboren biggen, kwaliteit en of er aanvullende ingrepen nodig zijn), het spelen (aantal, uitval met reden), tot verkoop en uitval (aantal, uitval met reden). Met deze data worden registratie en resultaten meetbaar en transparant gemaakt. Op de meerdere locaties van het bedrijf worden de technische kengetallen in een vorm van een dashboard gepresenteerd. Zo is op overzichtelijke wijze te zien hoe de technische parameters zijn. Deze parameters zijn ook meteen voor de werknemers inzichtelijk. Het is van belang om de data goed in te zetten op de werkvloer en niet alleen voor de directie. Medewerkers krijgen hierdoor meer begrip voor beslissingen die voor de werkvloer worden genomen en voeren de veranderingen door die deze beslissingen tot gevolg hebben, ook gemotiveerder uit.

De registratie komt niet alleen de bedrijfsvoering van Görtz ten goede, maar veel data worden ook ten behoeve van de fokkerij en de voerleverancier gebruikt. Bij het fokkerijbedrijf Topigs Norsvin zijn metingen van individuele dieren al jaren een belangrijk onderdeel van het bedrijf, vertelt Arjan Neerhof. De data komen van voerstations (registratie voeropname individuele dieren), of van CT- of ultrasound-scans voor karkas- en botkwaliteit, maar ook uit zeugenmanagementsystemen en een deel wordt ingekocht. Door bijvoorbeeld de voerconversie te berekenen, gebaseerd op data van bijvoorbeeld gewicht en voeropname, kan de varkenshouder zien wat het rendement is, maar ook de fokker en voerleverancier kunnen zien wat de resultaten zijn. Bij de voerleverancier kan hiermee ook op bedrijfsniveau advies worden gegeven. Ook met realtime-gegevens die 24 uur per dag beschikbaar zijn, kan advies worden gegeven, waardoor precision farming mogelijk is. Dat betekent dat voeding van dieren individueel wordt bijgestuurd. Het JoinData-platform is een plek waar varkenshouder, voerleverancier en anderen samenkomen. Ron Coppens van Agrifirm: “Via JoinData heb je als varkenshouder grip op je eigen datastromen. Hiermee kan wel worden gezegd dat data een belangrijk element in de keten zijn. ‘Grondstof’ noemt Arjan dit, een grondstof om de genetische potentie van dieren te kunnen schatten. Alle drie de bedrijven geven aan dat de data dus impact hebben op voer- en managementadviezen en daarmee kosten verlaagt, productie verhoogt en gezondheid verbetert.

Hoe dit in de praktijk werkt vertelt Görtz: “De data helpen ons op iedere locatie om cyclisch speerpunten te evalueren en mogelijk bij te stellen om productie te verhogen, voedselveiligheid te verbeteren en kosten te verlagen. In onze bedrijven is daarvoor één keer per maand een bedrijfsbezoek op iedere locatie. Tijdens dit bezoek worden de resultaten besproken, met zowel de veearts, de voervoorlichters en eventueel de fokkerijspecialist. Ieder van deze begeleiders krijgt wekelijks de technische getallen toegestuurd. Tijdens het bedrijfsbezoek worden de speerpunten van voorgaande maand geëvalueerd, voor de komende maand bepaald en wordt er gekeken welke getallen erbij horen om dit te monitoren.”

Ook in de toekomst zullen data nog steeds een belangrijke rol spelen. Ron geeft aan dat in de huidige tijd met varkenspest in Duitsland, de extreem hoge grondstofkosten en de lage opbrengstprijzen het voor iedere varkenshouder in de wereld moeilijk is om een boterham te verdienen. Er liggen hier in Nederland nog steeds veel kansen omdat we echt een aantal grote voordelen hebben ten opzichte van de rest van de wereld: infrastructuur, innovatiekracht en het ondernemerschap van onze varkenshouders. Dit blijkt ook uit de ambitie van Frans: “We verwachten dat er op korte termijn een koppeling gaat komen tussen het klimaat- en voersysteem en het programma voor de technische analyse. Nu worden zaken nog onbewust dubbel gedaan. We stellen klimaat- en het voersysteem in op basis van het aantal dieren, de leeftijd en op basis van die gegevens wordt er een curve berekend voor de tijd dat ze in die bepaalde afdeling verblijven. Tegelijkertijd voeren we deze informatie ook in het managementsysteem in. Door deze systemen te koppelen verwachten we ook nieuwe inzichten te krijgen.

Zowel Arjan, Ron als Frans geven aan dat de data niet een doel op zich zijn, maar een instrument om betere resultaten te krijgen: “Werk niet voor de data, maar laat de data werken om doelstellingen binnen het bedrijf te realiseren” aldus Frans. Wel verwachten ze dat komende jaren nog crucialer in de varkenshouderij gaan worden. Arjan benoemt daarbij ook dat in de toekomst bijvoorbeeld meer met algoritmen en kunstmatige intelligentie wordt gewerkt en deze belangrijker worden. Ron adviseert daarom ook studenten om stage te lopen op een plek waar met data wordt gewerkt. En om te netwerken, heel veel te netwerken: “We leven in de agrarische sector in zo’n klein wereldje dat het belangrijk is om je netwerk op orde te brengen.”